HISTORIA RASY

Dawno, dawno temu…Wcale nie za lasami, tylko właśnie w lasach, na ziemiach polskich pojawiły się psy, które były praprzodkami współczesnych ogarów.

Były to psy myśliwskie występujące przed kilku tysiącami lat w Azji i Afryce, których w starożytności używano do łowów na grubego zwierza również w Grecji i Rzymie. W krajach zachodniej Europy pojawiły się we wczesnym średniowieczu, przywożone z Azji przez rycerzy powracających z wypraw krzyżowych.
Pochodzenie nazwy rasy nie jest do końca jasne, natomiast samą rasę jak wszystkie rasy gończych europejskich wywodzi się od psów św.Huberta. Prawdopodobnie dochodziło do krzyżowania tej rasy z miejscowymi rasami gończymi. Z pewnością mają one domieszkę krwi gończych z Półwyspu Apenińskiego, a w XVIII wieku skrzyżowano je z foxhoundami.

Wczesne ogary, a właściwie grupa psów określana tą nazwą nie była jednolita  jeżeli chodzi o wygląd. Różniły się między sobą budową oraz umaszczeniem. Generalnie wyróżniano dwa główne typy:  lżejszy i cięższy. Natomiast miały wspólne cechy użytkowe, właściwe każdemu psu gończemu; goniły z dużą wytrwałością zwierza po ciepłym tropie z głośnym, śpiewnym szczekaniem, zwanym graniem.

Pierwsze wzmianki o ogarach w literaturze polskiej znajdują się w poemacie Tomasza Bielawskiego „Myśliwiec” napisanym w 1595. Również Mikołaj Rej w „Żywocie człowiek poczciwego”(1568) wspomina te psy. W 1608 roku ukazał się pierwszy traktat naukowy poświęcony ogarom „O psach gończych i myślistwie z nimi” hrabiego Jana Ostroroga, wydany w pełnej formie w 1618 roku pod tytułem ” Myślistwo z ogary”.
Jednakże autor ogranicza się tylko do opisu sposobów polowania z tymi psami, nie podając szczegółowych wiadomości dotyczących ich wyglądu i pochodzenia, jak również nie wyjaśnia źródłosłowu nazwy ogar.
Przez wieki ogar był cenionym towarzyszem myśliwych. Na podstawie zachowanych materiałów można wysnuć przypuszczenia, że psy w tym typie znane były już od XIV wieku i aż do XVIII ogary były bardzo popularne na terenach Polski. Zawirowania historii, a co za tym idzie zubożenie szlachty nieomal doprowadziły do całkowitego wyginięcia tej rasy. Szczególnie ciężki los spotkał te psy w czasie rozbiorów. Ograniczenia nakładane przez zaborców doprowadziły do upadku wielu majątków, a utrzymywanie dużych psiarni stało się zbyt kosztowne. Ostatnie z nich zostały zlikwidowane po powstaniu styczniowym, kiedy to zaborca zwiększył podatek od posiadania gończych do 5 rubli rocznie od psa.

Do końca XIX nie opracowano wzorca ogara i nie ujednolicono jego typu, ale jeszcze na początku XX wieku, przed I wojną światową spotykało się na ziemiach polskich, będących pod zaborem rosyjskim, psy gończe nazywane ogarami. Również po odzyskaniu niepodległości polowano z takimi psami na Wileńszczyźnie i Wołyniu do 1939 roku, ale nie były to w dzisiejszym pojęciu psy rasowe.

Pracę na rekonstrukcją rasy rozpoczął w 1959 roku Piotr Kartawik sprowadzając z terenów Litwy trzy psy: BURZANA, ZORKĘ oraz CZITĘ i zakładając hodowlę ” Z Kresów”. W 1964 roku Jerzy Dylewski opracował wzorzec tej rasy, który 15.XI. 1966 roku został zarejestrowany w FCI pod numerem 52. Pod koniec lat 60 – tych tragiczna śmierć Piotra Kartawika przerwała jego pracę hodowlaną

W latach 70 -tych liczba ogarów polskich szybko wzrosła – z 15 zarejestrowanych w 1967, do 101 zarejestrowanych w 1976. Niestety hodowla tej rasy w dalszym ciągu była dość chaotyczna. Często dochodziło do krzyżówek tej rasy z kopovem i gończym polskim głównie w celu polepszenie jej jakości i wzbogacenie puli genetycznej. Ponieważ efekty tych skojarzeń nie były udane ostatecznie zaprzestano ich. Na przełomie lat 70-tych i 80-tych wyodrębniono gończego polskiego, który wcześniej znany był jako ogar Pawłusiewicza.

Pod koniec lat dziewięćdziesiątych nastąpił wzrost populacji tej rasy. Zwiększyło się zainteresowanie ogarami i obecnie jest on rozpoznawalny do czego przyczyniła się promocja tej rasy, także na dużych międzynarodowych imprezach kynologicznych. Warto również zaznaczyć, że rasa ta znalazła swoich wielbicieli także wśród myśliwych, którzy prowadzą hodowlę nie tylko pod kątem eksterieru, ale i walorów użytkowych. Niestety jeszcze zbyt rzadko ogar towarzyszy polującym na łowach.

Obecnie rasie nie grozi już wymarcie i fazę odtwarzania ma za sobą, jednak nadal należy prowadzić jej hodowlę w sposób przemyślany w oparciu o dostępny materiał tak, aby nie dopuścić do zawężenia puli genetycznej. Kluczem do tego jest odpowiedzialna hodowla, unikanie kojarzeń osobników blisko spokrewnionych ze sobą i otwarte mówienie o problemach zdrowotnych najczęściej występujących u tej rasy, połączone z jej odpowiedzialną promocją.

Pojedyncze ogary zarejestrowane są również w Danii, Szwajcarii, Austrii, Włoszech, Belgii, Holandii, Francji, Grecji i Finlandii a także w USA, gdzie na świat przyszedł także już pierwszy miot ogarów. Najwięcej wielbicieli ta rasa zyskała w Niemczech, gdzie prowadzone są liczne działania mające na celu propagowanie tej rasy.

 

Źródła:

Ogar polski , K. Ściesiński

Psy rasowe w Polsce, praca zbiorowa, Warszawa 1989