Podstawowe pytanie: Co to jest rasa?

Rasy tworzono w określonym celu – ich przedstawiciele mieli być użyteczni dla człowieka. Wygląd stanowił jedynie dodatek i był o tyle ważny, o ile mógł się przysłużyć w pracy, jaką pies miał do wykonania. Najważniejsze były cechy psychiczne i zdrowie.

Dzisiaj dla nas psy to przede wszystkim wierni przyjaciele, ale psy do towarzystwa jako grupa wyłoniły się ostatnie. Znacznie wcześniej funkcjonowała duża grupa psów myśliwskich ( charty, gończe, płochacze, aportery czy też teriery) i psy pastersko-stróżujące (owczarki). Dopiero wzrastająca popularność wszelkiego rodzaju pokazów i wystaw nastawionych na konkurowanie jedynie na polu urody spowodowała, że pierwotne przeznaczenie danej rasy przestawało mieć znaczenie. Oczywiście wpływ na to miały też zmiany społeczne, które zmieniły charakter polowań, czy też model hodowli zwierząt domowych, tak, że np. zmalało zapotrzebowanie na psy gończe i  pasterskie.

Problemem w przypadku wielu psów rasowych okazała się moda, która co jakiś czas wybucha i tak np. modne stają się boksery, dalmatyńczyki, beagle, amstafy, border collie… Moda na rasę skutkuje niestety nie tylko pogorszeniem się ogólnego stanu zdrowia populacji, wzrostem problemów behawioralnych, ale także w efekcie powyższych zapełnianiem się schronisk psami bardziej lub mniej w typie modnej rasy.

Mam nadzieję, że ogar nigdy nie stanie się rasą modną. Wolałabym go raczej widzieć, jak psa „niszowego” trafiającego w ręce osób świadomych jego pochodzenia i pierwotnego przeznaczenia. Ogar nie jest psem idealnym, może sprawiać problemy osobom niedoświadczonym lub nastawionym na to, że w ich domu pojawi się stateczny „pies królów”. Owszem może się trafić wyjątkowo mało kłopotliwy przedstawiciel tej rasy, ale może też członkiem rodziny zostać ogar z dużą pasją, głuchy na wołanie w otwartym terenie, kreatywny na zamkniętej powierzchni.

Wszelkie uogólnienia nie są pełnym obrazem, ale w celu uświadomienia potencjalnych właścicieli spróbuję. Proszę jednak wziąć pod uwagę, że taki opis nie będzie pasował do każdego przedstawiciela rasy, które różnią się temperamentem czy też pasją.

Kilka słów o rasie …. subiektywnie ?

Charakter
Ogar jest psem raczej spokojnym, zrównoważonym i jak inne rasy stworzone do polowania w grupie, niezwykle towarzyskim. Potrzebuje kontaktu z człowiekiem i jest bardzo oddany właścicielowi, a właściwie rodzinie, bo nie jest to typowy „pies jednego pana”. Dobrze sprawdza się w kontaktach z dziećmi, ale ze względu na jego wielkość trzeba mieć pod kontrolą takie sytuacje. Psy te zazwyczaj nie sprawiają problemów związanych z agresywnym zachowaniem – raczej dobrze dogadują się z innymi psami, chociaż niekiedy dorosłe samce mogą być trudne w relacjach między sobą, podobnie jak niektóre suki w stosunku do przedstawicielek swojej płci. Ogary  dobrze dogadują się ze zwierzętami mieszkającymi razem z nimi w domu np. z kotami, mimo, że często kot spotkany na ulicy będzie już interesującym obiektem do pogoni. Pilnują swojego terenu, ale przede wszystkim ogranicza się to do sygnalizowania obecności intruza. Nie są to psy obronne i wręcz nie powinny wykazywać agresji wobec innych ludzi, chociaż ich wzrost i masa budzą respekt. Mimo iż w przeszłości były psami intensywnie używanymi do polowania obecnie z powodzeniem zaadaptowały się w warunkach miejskich. Dobrze aklimatyzują się nawet w niedużych mieszkaniach, nie są hałaśliwe, nie wykazują zapędów niszczycielskich (chyba, że burzliwie przechodzą okres dojrzewania).
W domu są spokojne i nie domagają się przesadnie ruchu, chociaż jak każdy gończy powinny mieć sporą dawkę ruchu i to niezależnie od warunków atmosferycznych, a najlepiej w grupie innych ogarów. Na spacerach nie są szybkie, ale za to bardzo wytrzymałe, zarówno jeżeli chodzi o warunki atmosferyczne, jak i pokonywane odległości.

Wychowanie
Tak jak każdy pies gończy, ogar lubi swobodę na spacerach, często oddala się od właściciela na znaczne odległości. Nie ma skłonności do włóczęgostwa i posiada znakomitą orientację w terenie, jednak właściciel ogara musi być przygotowany na to, że czekanie na psa stanie się częstym elementem spacerów. Ze względu na jego samodzielność na spacerach bardzo ważne jest ćwiczenia posłuszeństwa już od najmłodszego wieku. Tu warto zaznaczyć, że ogar nigdy nie będzie psem bezwarunkowo posłusznym, zwłaszcza gdy będzie obdarzony dużą pasją łowiecką. Ogary łatwo i chętnie uczą się, zwłaszcza, gdy stosuje się pozytywne wzmocnienia (jedzenie to jest to!). Przy wychowaniu psów tej rasy ważne jest zachowanie spokoju i przy jednoczesnej konsekwencji. Źle znoszą szkolenie oparte na przemocy – stają się wtedy wycofane, lękliwe. Nieodłączną cechą ogara jest też upór – on dobrze wie czego chce i będzie próbował długo, czy uda mu się dopiąć swego.

Żywienie i pielęgnacja:
Ogar nie wymaga szczególnego żywienia, jest jednak łakomy i gdy nie zapewni się mu wystarczająco dużo ruchu ma skłonności do tycia. Oczywiście psy pracujące wymagają innej diety, dostosowanej do ich aktywności. Pielęgnacja ogara nie jest trudna. Jego sierść składająca się z podszerstka i nieco dłuższego włosa okrywowego nie wymaga regularnych zabiegów, za to bardzo dobrze chroni psa przed różnymi warunkami atmosferycznymi. W okresie lnienia  (dwa razy w roku) wiele psów bardzo intensywnie gubi włos i warto wtedy je wyczesywać. Kąpiele zazwyczaj zastępuje przetarcie psa wilgotnym ręcznikiem. Niestety większość ogarów ma dość duże zamiłowanie do wyszukiwania swoistych „perfum” w otoczeniu bliższym i dalszym, co już wymusza kąpiele. Warto więc od małego oswajać ogarka z wanną / prysznicem. Zafundowanie dorosłemu pierwszej w życiu kąpieli może być dużym wyzwaniem.

Zdrowie
Ogar jako rasa wyhodowana w naszych warunkach klimatycznych jest do nich znakomicie przystosowana. Jest psem odpornym i rzadko choruje. Pojawiają się oczywiście swoiste problemy zdrowotne jak w przypadku każdej rasy i warto, żeby potencjalny nabywca miał tego świadomość. Najczęściej zdarzają się wady powiek (zwłaszcza entropia). W przypadku pojawienia się łzawienia zawsze warto skontaktować się ze weterynarzem, najlepiej z „psim” okulistą. Nawet, gdy jest to stan zapalny, zbyt długo utrzymujący się może doprowadzić do wywinięcia się powieki w kierunku oka. Samo usunięcie tej wady nie jest skomplikowanym zabiegiem wymaga jednak pewnej sprawności, dlatego warto powierzyć psa w ręce specjalisty, aby zapobiec ewentualnym powikłaniom. Innym schorzeniem, które pojawia się u ogarów nieco częściej niż statystycznie w przypadku innych ras jest dwurzędowość rzęs (distichiasis). W tym przypadku pojedyncze rzęski (czasami prawie niewidoczne)  rosną na powiece od strony oka i mogę je podrażniać. Dwurzędowość może wywoływać przewlekłe stany zapalne oka i w efekcie również prowadzić do entropii, dlatego i tę przypadłość warto skonsultować z weterynarzem.

W okresie szczenięcym zdarza się, że u ogarów występuje ropowica – choroba autoimmunologiczna. Może ona mieć łagodny przebieg, i u dorosłego psa nie widać żadnych jej konsekwencji lub bardziej gwałtowny, który może pozostawić blizny, zwłaszcza na pysku. Poza bliznami zdecydowana większość dorosłych osobników nie ma potem żadnych problemów zdrowotnych, jednak ze względu na charakter choroby i brak dostatecznej wiedzy na temat dziedziczenia skłonności do niej, psy, które ją przeszły powinny być wykluczone z dalszej hodowli.

Większość ogarów dożywa 12-13 lat ciesząc się dobrym zdrowiem, chociaż oczywiście także w tej rasie zdarzają się choroby typowe dla tego gatunku.

Użytkowość
W przeszłości polowano z ogarami wykorzystując typowe dla psów gończych głoszenie uchodzącej zwierzyny. Ogar na tropie powinien „grać”, czyli wokalizując sygnalizować, że odnalazł ślad zwierzyny i podąża po nim. Osoby, które miały doświadczenie w polowaniu z tymi psami rozpoznawały nie tylko głosy poszczególnych psów, ale także po tropie jakiej zwierzyny podążały. W tej chwili rzadziej wykorzystuje się ogary do tego typu polowania jednak cały czas dzięki wielbicielom rasy pokazują się one w lesie u boku myśliwych.
Nawet obecnie każdy właściciel ogara stwierdzi zapewne, że na spacerach tym psem rządzi nos. Ogar bezustannie podąża za zapachami- czasami są to zapachy innych psów, czasami porzuconego gdzieś jedzenia, a czasami zwierzyny. Dlatego też w wychowaniu powinno się położyć duży nacisk na ćwiczenie przywołania, choć nie zawsze właściciel „wygra” z ogarem, zwłaszcza obdarzonym dużą pasją. Jeżeli jednak chcemy wykorzystać dziedzictwo naszego psa jakim jest świetny węch to naprawdę warto to zrobić. Przede wszystkim można pracować z ogarem i układać go jako tropowca. To nie tylko okazja to współpracy z psem, ale też świetna zabawa często zwieńczona sukcesami na konkursach tropowców.
Ogary mogą się sprawdzać również jako płochacze, chociaż z pewnością jest wiele ras bardziej predysponowanych do tego rodzaju pracy. Warto jednak spróbować swoich sił  np. w Próbach Pracy Psów Małych Ras Myśliwskich, gdyż ogary obok gończych polskich są dopuszczone do tego typu imprez.
Nieco inaczej podchodząc do pojęcia użytkowości warto zaznaczyć, że w przeszłości podejmowano pojedyncze próby szkolenia ogarów na psich ratowników (m.in. w Niemczech). Ta rasa coraz częściej budzi zainteresowanie jako psy szkolone do poszukiwania zaginionych ludzi.

Wśród ogarów znajdziemy także psy pracujące w dogoterapii.